ارتودنسی با دکتر علیرضا نیک کردار
در حال حاضر مراجعین بسیاری برای رفع ناهنجاری های دندان به متخصص ارتودنسی مراجعه می کنند. شاید برای علاقمندان به روش های درمانی دندان آشنایی با پیشینه شکل گیری درمان های مرتبط با ناهنجاری های فک و دندان جالب باشد. به همین منظور در وب سایت دکتر علیرضا نیک کردار تصمیم داریم در مقالاتی به بررسی موارد مربوط به ناهنجاری های دهان و دندان به رویکرد آشنایی مراجعین به ارتودنسی دندان بپردازیم.
در این مقاله با معرفی ارتودنسی، تاریخچه ارتودنسی و پیشگامان ارتودنسی که دستگاه ارتودنسی یا روش های ارتودنسی را ابداع نمودند در وب سایت دکتر علیرضا نیک کردار متخصص ارتودنسی در تهران بیشتر آشنا می شویم. باعث مسرت خواهد بود اگر نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
[/
ارتودنسی
تاریخچه ارتودنسی
واژه ارتودنسی از از ترکیب دو کلمه “ارتوپدیک” و “دنتوفشیال” تشکیل شده است و به معنای ارتوپدی سیستم دندانی و صورت می باشد. بدین ترتیب همان طور که از نام آن بر می آید علمی است که به اصلاح نامرتبی دندان ها و ناهنجاری های فک می پردازد. از دیدگاه تاریخی قدمت بسیاری دارد و در یونان ، مصر و چین باستان نمونه های اولیه دستگاه های ارتودنسی برای طبقات مرفه اجتماع یافت شده اند (شکل ۱).
ارتودنسی نوین
اما ارتودنسی نوین توسط نورمن کینگزلی (Norman W.Kingsley) ، ادوارد انگل (Edward H.Angle) و چارلز تویید (Charles H.Tweed) و ریموند بگ ( Raymond Begg) پایه گذاری شد.
نورمن کینگزلی
نورمن کینگزلی در کتاب “ناهنجاری های دندان” با کلاسه بندی سیستماتیک مشکلات و ناهنجاری های دندان و فک به اولین فردی تبدیل شد که تقسیم بندی علمی و مشخصی برای این ناهنجاری ها ارائه کرده است. وی در ادامه از نیروی خارج دهانی برای اصلاح دندان های بیرون زده استفاده کرد (کلاسه بندی و انواع مشکلات ارتودنسی در مقاله آینده به تفصیل آمده است).
ادوارد انگل
اما در ادامه این ادوارد انگل بود که به روابط دندانی و فکی توجه بیشتری نمود و مشکلات ارتودنسی را به کلاس یک (Class I) ، کلاس دو (Class II) و کلاس سه (Class III) تقسیم بندی نمود که این تقسیم بندی هنوز مورد استفاده قرار می گیرد. ادوارد انگل به کشیدن دندان در ارتودنسی اعتقادی نداشت و از نظر او بالانس فک، دندان ها و صورت را همیشه به طریقی می توان به دست آورد. چون به عقیده او سیستم دندانی – فکی – صورتی به گونه ای است که می تواند دندان ها را با ردیف مناسب و هارمونی و بالانس صورتی در خود جای دهد. بنابراین با کمی عریض کردن قوس های دندانی به درمان نامرتبی دندان ها می پرداخت. آخرین دستگاه ارتودنسی ساخت او “Edgewise” نام دارد که هم اکنون مشتقات آن مورد استفاده قرار می گیرند.
چارلز تویید و ریموند بگ
چارلز تویید و ریموند بگ پس از مطالعات روی موارد درمان شده با دستگاه های ارتودنسی ثابت ادوارد انگل متوجه شدند که همه مشکلات را نمی توان “بدون کشیدن دندان” درمان نمود. بنابراین شروع به تغییر مکانیک دستگاه های ثابت ارتودنسی کردند و اشکال پیچیده ای از آن را ابداع نموده و شروع به درمان ارتودنسی با کشیدن دندان کردند که در ابتدا مورد مخالت بسیاری از همکاران خود قرار گرفتند.
عملکرد ارتودنسی
حرکت دندان ها برای قرار گرفتن در مکان صحیح خود در قوس فکس و در ارتباط با دندان مقابل خود، هدف اصلی ارتودنسی است و این کار از طریق نیروی ارتودنسی وارد شده به آن ها صورت می گیرد. نیروی ارتودنسی حد اپتیموم و بهینه ای دارد و افزایش آن لزوما باعث حرکت بیشتر دندان ها و کاهش طول مدت درمان نمی شود.
زیرا بسیاری از مراجعه کنندگان محترم عنوان می کنند که “آیا می شود دستگاه را محکم تر کنید تا ارتودنسی زودتر تمام شود؟” این مساله به همان نیروی اپتیموم یا نیروی بهینه بر می گردد که برای دندان های مختلف نیز متفاوت است و البته برخی اوقات نیز گروهی از دندان ها را با هم حرکت می دهیم.
پس هدف پیدا کردن این نیروی اپتیموم است که بیشترین حرکت را در دندان ها ایجاد کند بدون اینکه صدمه زننده باشد.
از سیم های ارتودنسی، کش های ارتودنسی، انواع فنر و پیچ و نیروی خارجی دهانی برای به حرکت در آوردن آن ها استفاده می کنیم.
بعد از حرکت دادن دندان ها یا موقع حرکت آن ها؛ بافت های اطراف دچار تغییراتی می شوند و با محل استقرار جدید دندان ها خود را تطبیق می دهند . این مساله از طریق فرآیند های پیچیده بیولوژیکی در سطوح سلولی-مولکولی صورت می گیرد و نقطه اعجاب برانگیز ارتودنسی نیز همین مورد است که دندان ها داخل استخوان می توانند حرکت کنند و به عقب یا جلو بروند.
عوامل موثر بر ارتودنسی
البته سن و نوع حرکت ارتودنسی نیز در این جابجایی ها فاکتورهای تاثیرگذاری هستند. در هنگام طرح ریزی درمان توسط متخصص ارتودنسی، “زیبایی” مساله بسیار قابل توجهی است و توجه به بافت های نرم گونه، لب، بینی، چانه و لثه امروزه از قبل اهمیت بیشتری پیدا کرده اند.
اگر طرح درمان ما زیبایی را تامین نکند یا آن را به مخاطره بندازد؛ این طرح درمان، امروز مورد پذیرش نیست هرچند از نظر علمی قابل قبول باشد. پس توجه به مساله زیبایی در کنار اصلاح عملکرد سیستم جونده و فانکشن فک بسیار حائز اهمیت است و معمولا درمانی قابل قبول است که همه موارد فوق را در نظر بگیرد و به مورد زیبایی به طور ویژه ای بپردازد.
در مقالاتی به ترتیب انواع مشکلات ارتودنسی ، اجزا ارتودنسی ثابت ، مراحل ارتودنسی از ابتدا تا انتهای درمان و عوارض شایع ارتودنسی بررسی خواهد شد. با مطالعه و بررسی مقالات مرتبط با درمان ناهنجاری های دهان و دندان می توانید انتخاب بهتری برای ادامه درمان خود یا فرزند دلبند خود داشته باشید.