آنچه قبل از ارتودنسی باید بدانید
مطمئنا شخصی که می خواهد ارتودنسی را شروع کندمی تواند با کمی تحقیق مختصر در اینترنت، اطلاعات ابتدایی و مقدماتی درباره ارتودنسی بدست آورد. ارتودنسی به صورت کلی به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می شود (شکل ۱). هدف این مقاله کمک به افرادی است که می خواهند ارتودنسی ثابت را شروع نمایند که بهتر است قبل از شروع کار با این مسائل آشنا شوند و مواردآموزشی را زودتر و سریعتر آغاز نمایند.
بیماران ارتودنسی معمولا به دلایل زیر برای ارتودنسی اقدام می نمایند :
- دندان های نامرتب و کج یا فاصله دار
- دندان های فک بالا بیرون زده
- فک پایین جلو و مشکل زیبایی متعاقب آن
- فاصله دار بودن فک بالا و پایین
این وضعیت ها باعث مراجعه فرد به مطب ارتودنسی می شوند. گاهی اوقات پدر و مادرها بچه ها را به کلینیک می آورند. مورد اول را انگیزه داخلی و مورد دوم را انگیزه خارجی می گوییم. اما شما تنها نیستید، با هر انگیزه و هر وضعیتی، هزاران نفر در ایران از انواع دستگاه های ارتودنسی استفاده می کنند و بر شمار آنها هم چنان اضافه می شود. هنوز هم دستگاه های ثابت ارتودنسی پر استفاده ترین دستگاه برای مشکلات ارتودنسی است و در زیر به موارد مربوط به این دستگاه که برای شما پیش خواهد آمد اشاره می کنیم :
- کمی ممکن است بعد از گذاشتن ارتودنسی ثابت در تلفظ شما مشکل ایجاد شود. این مساله تاثیر عمیقی روی صحبت کردن شما نمی گذارد و ممکن است کمی نوک زبانی صحبت کنید و برخی حروف را به خوبی ادا نکنید. اما این حالت زودگذر است و دوباره به حالت قبل باز می گردید.
- خشک شدن لب ها درجلسه اول حین قرار دادن دستگاه ارتودنسی ثابت که حدودا یکساعت به طول می انجامد موردی است که کاملا شایع است. بنابراین می توان از مواردی مثل برق لب (lip balm) و وازلین طبی استفاده نمود.
- معمولا دو هفته زمان می برد که به دستگاه ارتودنسی ثابت عادت کنید. بالاخره تابحال تجربه نداشتید که یک شیء (عموما فلزی) و سیم های فلزی به دندان های شما متصل باشند. این موارد کمی ناراحتی ایجاد می کنند و برای کنترل آن می توان از موم های ارتودنسی (ortho wax) استفاده کرد.
- مسواک زدن و نخ دندان کشیدن (توسط مسواک و نخ دندان مخصوص ارتودنسی انجام می شود و در مقاله بعد به تفصیل شرح داده شده است) در ارتودنسی یک چالش به حساب می آیدو از مهمترین نکات مربوط به ارتودنسی است چرا که هم زمان بر بوده و هم کمی دشوار بنابراین، صبر و حوصله زیادی را طلب می کند. پس مراجعه کنندگان باید به این امر واقف باشند که رعایت اصول بهداشت دهان در هنگام ارتودنسی امری حیاتی است و در غیر این صورت التهاب لثه و پوسیدگی دندان ها اجتناب ناپذیر خواهد بود.
- وقتی ارتودنسی دارید ممکن است لبخند خود را پنهان کنید یا ممکن است مقابل دوربین و هنگام عکس گرفتن، ارتودنسی شما دیده شود. این مورد البته بیشتر به ذهنیت بیمار بستگی دارد و اینکه چقدر به این موضوع اهمیت می دهد.
- دستگاه ثابت ارتودنسی به خاطر براکت ها، کش ها و سیم های ارتودنسی این پتانسیل را دارد که باعث تجمع مواد غذایی به دور خود شود.یک ناحیه حیاتی دیگر که مواد غذایی تجمع پیدا می کند در لبه لثه با لبه براکت ها است که اگر خوب تمیز نشود شاهد التهاب لثه و از دست دادن مینای دندان و شروع پوسیدگی خواهیم بود(شکل ۲). از طرف دیگر اگر این تجمع غذایی ادامه یابد باعث ایجاد بوی نامطبوع و ظاهری نازیبا می شود.
- تنظیم ماهیانه دستگاه ارتودنسی چیزی حدود ۲ تا ۴ روز با درد همراه است که البته در افراد مختلف متفاوت است. در صورت وقوع درد می توان برای افزایش جریان خون از آدامس های فاقد قند استفاده کرد و در صورت شدید بودن درد قرص های استامینوفن مجاز به استفاده خواهند بود.
- ممکن است صاف شدن دندان ها در ماه های اولیه درمان بسیار چشمگیر باشد اما باید دانست که این مساله به معنای اتمام کار نیست و جزئیات زیادی وجود خواهند داشت که در ادامه توسط ارتودنتیست انجام می شوند.
- رژیم غذایی بعد از مساله بهداشت دهان بسیار امر مهمی تلقی می شود به طوری که فرد با دستگاه ثابت باید رژیم غذایی نرم داشته باشد و از مواردی مثل ته دیگ، گوجه سبز، هویج و انواع خوراکی های فیبردار و سفت اجتناب کند. در غیر این صورت صدمه به دستگاه ارتودنسی اعم از سیم هاو کنده شدن براکت ها محتمل بوده و بر طول درمان می افزاید که مطلوب هیچ کس نیست.
- لزوم وقت شناسی و به موقع و سر وقت حاضر شدن در جلسات (معمولا ماهیانه) ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است چرا که دستگاه ارتودنسی توسط متخصص برای زمان مشخصی تنظیم و فعال می گردد و در جلسه بعد برای ادامه روند پیشرفت درمان نیاز به حضور سر موقع بیمار دارد. در صورت عدم محقق شدن این مساله، صدمه به دستگاه، ایجاد حرکات نامطلوب دندانی، درد و ناراحتی بیمار و … ممکن است اتفاق بیفتد.
در پایان باید گفت با توجه به مسائل عنوان شده در این مقاله، لبخند زیبای شما ارزش این را دارد که هزینه و وقت خود را صرف آن کنید. این مدت سپری خواهد شد و از خاطره شما پاک می شود.
آن چه می ماند لبخند زیبا و ارزشمند برای شماست.