عدم تقارن صورت
تقارن صورت یک مساله حساس در ارتباط با زیبایی است (شکل ۱) و صورت های متقارن، جذاب تر دیده می شوند. اما در زمانی که عدم تقارن صورت بروز پیدا می کند مشکل زیبایی عمده ایجاد می شود (شکل ۲).
پیدا کردن صورت کاملا قرینه نادر است و همه ما مقداری غیر قرینگی در صورت خود داریم اما معمولا متوجه آن نمی شویم. اما اگر مقدار غیر قرینگی از حدی بیشتر شود، همان طور که گفته شد باعث ایجاد مشکل زیبایی عمده و شاید مشکل روحی-روانی بیمار شود. معمولا برای درمان، ارتودنسی به تنهایی کافی نیست و مداخله جراحی فک و صورت نیاز است. در زیر عوامل عمده غیر قرینگی را به اختصار بیان می کنیم:
۱ – شکستگی استخوان کندیل فک پایین در عدم تقارن صورت
شکستگی کندیل فک پایین (شکل ۳) یعنی قسمتی از فک پایین که از طریق مفصل به استخوان سر متصل می شود، شایع ترین عامل غیر قرینگی صورت است. در این مشکل، سمت دارای شکستگی کمتر از طرف نرمال رشد می کند و این عامل باعث غیر قرینگی استخوان و صورت می گردد.
۲ – Hemifacial Hypertrophy
هایپرتروفی همی فاسیال بیشتر در خانم ها و معمولا در سنین بالاتر از رشد رخ می دهد و باعث غیر قرینگی صورت می شود. در این مشکل معمولا استخوان کندیل یک طرف به رشد بی رویه خود ادامه می دهد.
۳ – میکروزمی همی فشیال Hemifacial Microsomia
این مشکل یک مشکل مادرزادی است که رشد بافت های یک طرف صورت را تحت تاثیر قرار داده و باعث غیر قرینگی در کودک می شود (شکل ۴).
۴ – Achondraplasia
آکندروپلازی یک نقص ژنتیکی است (اتوزومال غالب) که می تواند صورت و حتی دست ها و پاها را درگیر کند و باعث کوتاه تر شدن آن ها شود. علت آن جهش ژنتیکی است و این جهش باعث نقص در رشد استخوان می شود. شکل آشنای این بیماری کوتولگی (Dwarfism) است.
۵ – Hemifacial Atrophy
بیماری نادری است و در بچگی به وجود می آید و معمولا با تخریب یک طرفه بافت ها در یک طرف صورت همراه است اما ممکن است سایر اعضا بدن را هم درگیر کند. علت اصلی آن شناخته شده نیست اما بیماری اتو ایمیون (حمله بدن به بافت های خود و تخریب آن ها) را عامل آن می دانند که سبب تخریب پوست و عضلات به صورت یک طرفه می شود (شکل ۵).
۶ – عفونت، تومور و کیست
این عوامل به صورت پاتولوژیک ( و نه به صورت رشدی و تکاملی) باعث تخریب بافت ها می گردند و اگر یک طرفه باشند بالطبع باعث عدم تقارن صورت خواهند شد.
۷ – جابجایی یک طرفه فک پایین (Mandibular Displacement)
بسته نشدن مناسب فک پایین و عدم وجود رابطه فکی صحیح با فک بالا ممکن است باعث انحراف فک پایین به یک سمت گردد. این مورد را شیفت طرفی فک پایین (Mandibular Shift) می گویند که باید به سرعت برطرف گردد. زیرا بیمار برای این که بتواند دندان ها را در این شرایط در بهترین حالت موجود روی هم قرار دهد این جابجایی به یک سمت را انجام می دهد. اما اگر این حالت ادامه پیدا کند بازگشت و درمان به حالت اول بسیار مشکل می گردد (شکل ۶).