پیش نیازها یا مدارکی که برای درمان ارتودنسی تهیه می شوند
مدارک مورد نیاز برای درمان ارتودنسی به معنی مجموعه عناصری است که قبل از شروع درمان باید تهیه شوند تا مبنای تصمیم گیری پزشک (متخصص ارتودنسی) و بیمار در مورد طرح درمان و نحوه اجرای درمان قرار بگیرند.
این پیش نیازها و مدارک یا به تعبیر دیگر رکوردهای تشخیصی ارتودنسی شامل چهار عنصر اساسی زیر هستند:
- پرسش نامه ها
- عکس های رادیوگرافی
- فتوگرافی ها
- قالب های دندانی
پرسش نامه ها قبل از شروع ارتودنسی
پرسش نامه ها فرم های اولیه ای هستند که در معاینه از بیمار خواسته می شود که با دقت و صرف وقت مناسب آن ها را تکمیل نماید. مجموعه ای از سوالات در فرم ها و پرسش نامه ها وجود دارد که از اطلاعات فردی گرفته تا سابقه بیماری های پزشکی، داروهایی که بیمار مصرف می کند تا اعمال دندانپزشکی که در گذشته انجام داده، متنوع است. این اطلاعات به پزشک در تشخیص و طراحی پلن درمانی کمک شایانی می نماید. به عنوان مثال شخصی که بیماری تنفسی همانند آسم دارد، با ذکر جزئیات آن و دارویی که مصرف می کند توجه پزشک را به مساله راه های هوایی بیمار و احتمال مشکلات ابعادی در فک بالا جلب می کند. طبعا ارتودنتیست در طرح ریزی درمان نگاه ویژه ای به تغییرات ابعادی فک بالای بیمار خواهد داشت.
عکس های رادیوگرافی برای درمان ارتودنسی
به طور متداول عکس های رادیوگرافی مخصوص ارتودنسی شامل عکس های رادیوگرافی پانورامیک (OPG)، عکس های رادیوگرافی لترال سفالومتری (lateral Cephalometric) و PA یا عکس های رادیوگرافی Posterior Anterior Cephalometric هستند (شکل ۱).
عکس های رادیوگرافی پانورامیک یک نمای کلی از فک بالا و فک پایین به همراه دندان ها به متخصص ارایه می دهند و وجودشان قبل از شروع درمان الزامی است. از طرفی عکس های رادیوگرافی لترال سفالومتری در اغلب موارد توسط متخصص ارتودنسی تجویز می شوند تا جزئیاتی همانند رابطه فک بالا با فک پایین در نمای نیم رخ و زاویه و شیب دندان های جلو مشخص شوند. رادیوگرافی سفالومتری PA نمای روبرو از جمجمه است و در برخی موارد مثل انحراف فک پایین به یک سمت تجویز می گردد.
دندانپزشک ممکن است در برخی موارد مثل ارزیابی دندان نهفته مبادرت به درخواست عکس های رادیوگرافی تکمیلی مثل اکلوزال (Occlusal View) یا CBCT نماید (شکل ۲).
عکس های رادیوگرافی معمولی نیز مثل پری اپیکال (شکل ۳) در اوایل درمان برای ارزیابی بیشتر دندان ها در مورد پوسیدگی یا نیاز به درمان ریشه ممکن است تجویز شوند. اما همان طور که گفته شد رادیوگرافی های اصلی و مخصوص ارتودنسی عکس های پانورامیک و سفالومتری های لترال و PA می باشند.
فتوگرافی ها قبل از شروع ارتودنسی
فتوگرافی ها یا عکس های داخل دهانی و خارج دهانی به منظور ثبت موقعیت اولیه بیمار لازم هستند (شکل ۴). ثبت حالت اولیه مشکل به این منظور حائز اهمیت است که تغییرات تدریجی و حالت اصلاح شده مشکل بیمار با آن مقایسه شود. اگر وضعیت اولیه بیمار را ثبت نکنیم چگونه می خواهیم متوجه شویم که مشکل چه بوده و در پایان درمان به چه وضعیتی تغییر کرده است؟
معمولا متخصصین عکس های پیشرفت (مرحله Progress) بیمار را نیز تهیه می کنند. با گرفتن عکس های پایانی و در کنار هم قراردادن همه عکس ها به صورت قبل، پیشرفت و بعد از درمان، تغییرات درمانی از ابتدا تا انتهای درمان را ارائه می کنند (شکل ۵).
قالب های دندانی برای درمان ارتودنسی
قالب های دندانی نیز همانند عکس های داخل دهانی بازتاب دهنده وضعیت اولیه فک بالا و فک پایین در ارتباط با هم هستند. بدین منظور که رابطه اولیه (مثل رابطه کلاس دو) فک بالا و پایین ثبت می شود و تغییراتی که باید اعمال شوند که بیمار به رابطه نرمال هدایت شود توسط پزشک آنالیز و طرح ریزی می شود. بسیاری از جزییات رابطه فک و دندان ها را نمی شود بدون قالب های ارتودنسی اندازه گیری کرد. این قالب ها به دو صورت فیزیکی و دیجیتال (شکل ۶) وجود دارند.
بر حسب نیاز بیمار و شدت مشکل و نوع مشکل است که دکتر موارد چهار گانه بالا را درخواست می کند. بنابراین همه بیماران لزوما همه مدارک فوق را تهیه نمی کنند بلکه بر اساس نیازشان تهیه می شوند. اما در بین مدارک فوق پرسش نامه ها، عکس های رادیولوژی پانورامیک و فتوگرافی ها الزامی هستند. مدارک دیگر صرفا بر اساس نیاز پزشک تهیه می گردند. گاهی احتمالا برای موارد پیچیده ای که نیاز به جراحی فک باشد به مدل های جراحی دیجیتالی یا مدل های استریولیتوگرافی نیز نیاز باشد (شکل ۷).
پس طیف وسیعی از پیش نیازهای درمانی و نیز مدارکی در حین درمان وجود دارند که بر اساس نیاز درمانی تهیه می گردند.
درمان ارتودنسی
اگر نیاز مراجعه به متخصص ارتودنسی را احساس می کنید می توانید مقاله انواع مشکلات ارتودنسی را بخوانید. بعد از مطالعه مطالب می توانید از طریق صفحه تماس با ما با مطب دکتر علیرضا نیک کردارمتخصص ارتودنسی در پاسداران ارتباط برقرار کنید تا در اولین فرصت برای شما وقت مراجعه (ویزیت) قرار داده خواهد شد.